المپیادهای علمی ایران
خدمات آموزشی سراسری
المپیاد جهانی ریاضی (IMO) یک المپیاد ریاضی سالیانه 6 مسألهای و 42 امتیازی برای دانش آموزان مقطع دبیرستان و قدیمیترین المپیاد علمی جهان است. نخستین المپیاد جهانی ریاضی در رومانی در 1959 برگزار شده و هر ساله (به جز سال 1980) ادامه داشتهاست.
المپیاد فیزیک یک رقابت علمی بین دانشآموزان دبیرستانی است. این مسابقه اولین بار در سال 1346 (1967 میلادی) در مرکز کشور لهستان (ورشو) انجام شد. قبل از آن از سال 1959 المپیاد ریاضی بین کشورهای مختلف برگزار میشد.
المپیاد ادبی، مسابقهای در سطح کشوری است که دانشآموزان را با متون ادبی ایران آشناتر کرده و آنها را به ادامهی تحصیل در رشتههای علوم انسانی و به خصوص ادبیات فارسی تشویق میکند.
یکی از سرمایه های ارزشمند ملی کشورمان، المپیادهای علمی دانش آموزی هستند. این المپیادها با هدف شناسایی و تشویق دانش آموزان مستعد و علاقمند و راهنمایی آن ها برای شکوفایی استعدادشان برگزار می شوند. برگزیدگان المپیادهای علمی، تیم های ملی ایران در المپیادهای جهانی را تشکیل می دهند و پس از طی مراحل آماده سازی، برا ی افتخارآفرینی در عرصه های بین المللی به مسابقات جهانی اعزام می شوند.
نظام سامانه ای که آموزش و پروش طرح ریزی کرده است، بر اساس سطح عمومی دانش آموزان کل کشور می باشد و قطعا پاسخگوی تمام نیازهای علمی و آموزشی دانش آموزان مستعد و علاقه مند نیست، از طرفی المپیادهای دانش آموزی در ایران در ابتدا با هدف شناسایی نخبگان جهت اعزام به مسابقات جهانی راه اندازی شد و آزمون های انتخابی به گونه ای بود که جامعه آماری خاصی از دانش آموزان در آن شرکت می کردند. ولی پس از گذشت چند سال از آغاز المپیادها و شکل گیری روال منظم برای آزمون ها، سعی شد آزمون المپیادها به گونه ای طرح ریزی شود ، که ابتدا جامعه آماری وسیع تری از دانش آموزان را به سمت خود بکشد ، تا به این ترتیب هم گزینش نخبگان دقیق تر باشد و هم بتوانند تا حدی ، ضعف نظام کلی آموزش و پرورش را برای دانش آموزان مستعد،پوشش دهند.
همانگونه که در اهداف المپیادهای علمی آمده است، توسعه وتعمیق دانش وگسترش آن در بین دانش آموزان است. شرکت در این رویداد علمی کمک بزرگی به روند مطالعاتی دانش آموزان می کند. وهردانش اموزی که در این رویداد علمی مشارکت داشته باشد، فرایند یادگیری اش وارد مسیر عمیق تری می شود. دستیابی به مزیت های دیگر ازجمله بهرمندی از معافیت در کنکور سراسر و استفاده از سهمیه مناسب و عضویت در بنیاد ملی نخبگان و همچنین استفاده از برنامه های دفتراستعدادهای درخشان در دانشگاه از دیگر دلایل مشارکت در این رویداد علمی بحساب می آید.
قطعا تا کنون واژه ی المپیاد را شنیده اید؛ المپیاد هم درست مثل المپیک که برای محک زدن توانایی ورزشکاران در رشته های مختلف برگزار می شود، برای مقایسه توانایی های علمی دانش آموزان کشورهای مختلف دنیا برگزار می شده و تا کنون نیز به سبک و رویه ی قبل ادامه یافته است. اگر به تاریخچه ی آزمون های علمی المپیاد در سرتاسر جهان نگاهی بیاندازیم، به یک تقارن تاریخی می رسیم که چندان هم اتفاقی نیست.
پیشینه ی المپیادهای دانش آموزی جهانی به سالهای نخست دهه ی 1960 میلادی باز میگردد. در سال 1958 میلادی چند کشور اروپای شرقی مسابقه ای با موضوع ریاضی را پایه گذاری کردند که نخستین دوره ی آن با حضور 5 تیم در کشور رومانی برگزار شد . بعدها با افزایش تعداد شرکت کنندگان و حضور دانش آموزان از سراسر جهان، این مسابقات به المپیاد جهانی ریاضی تغییر نام یافت . به تدریج، المپیادهای جهانی در سایر رشته ها نیز پا به عرصه ی وجود نهادند.
به منظور شناسایی دانش آموزان مستعد و حضور آن ها در مسابقات جهانی هر ساله فرایند زیر در کشور طی می شود: آزمون مرحله ی اول که زمستان هر سال به صورت سراسری و چندگزینه ای برگزار میشود و تقریباً % 10 درصد از افراد شرکت کننده ی هر رشته به مرحله ی دوم راه می یابند. آزمون مرحله ی دوم که بهار سال آینده به صورت نیمه متمرکز و ترکیبی (چندگزینه ای و تشریحی) برگزار می شود و در هر رشته بین 35 تا 45 نفر اول کشور برای شرکت در مرحله ی بعدی برگزیده می شوند.
المپیاد ریاضی: اوایل دهه شصت، گرایش دانشآموزان به رشته ریاضی-فیزیک در دبیرستانها بسیار كاهش یافته بود به طوری كه کمتر از هشت درصد آنها این رشته را انتخاب میكردند. این مشکل مسئولین را به فكر چارهجویی انداخت. یكی از راهحلهای پیشنهادی برگزاری مسابقات ریاضی بود. به این ترتیب اولین مسابقه ریاضی دانشآموزی در سال 1363 برگزار شد و پس از مدتی در سال 1366 برای اولین بار تیم ایران در المپیاد جهانی شرکت کرد.
المپیادها معتبرترین مسابقات علمی در عرصهی بینالمللی هستند که همه ساله در رشتههای مختلف علوم پایه و در ردههای سنی متوسطه 1 و متوسطه 2 و حتی دانشگاهها برگزار میشوند.
تاریخچه مختصر المپیاد شیمی
المپیاد جهانی کامپیوتر یا به تعبیر صحیح تر المپیاد جهانی انفورماتیک نخستین بار در سال 1989 میلادی به همت بلغارستان یکی از کشورهای بلوک شرق سابق پایه گذاری و برای اولین بار برگزار شد.
برخلاف سایر المپیادها، المپیاد جهانی زیست شناسی در سال 1988 میلادی در کشور آمریکا شکل گرفت و نخستین رقابت جهانی آن پس از انجام مقدمات لازم در سال 1990 با شرکت 22 دانش آموز از 6 کشور جهان در چکسلواکی برگزار شد.
المپیاد جهانی نجوم در سال 1996 میلادی با ابتکار روسیه برای اولین بار بین این کشور و سوئد برگزار شد. پس از دوازده دوره برگزاری این المپیاد با تغییر اساسنامه نام المپیاد جهانی نجوم و اختر فیزیک به خود گرفت.